O diecie śródziemnomorskiej mówi się, że należy do najzdrowszych na świecie. Jest polecana osobom, które chciałyby schudnąć. Często też rekomenduje się ten styl żywienia przy problemach z układem krążenia oraz cukrzycy. Co sprawia, że właśnie ta dieta cieszy się tak renomą?
Czym jest dieta śródziemnomorska?
Dieta śródziemnomorska to bardzo szerokie pojęcie. Dotyczy ona kuchni, które są popularne w państwach leżących w basenie Morza Śródziemnego.
Wprawdzie różnią się one między sobą, w zależności od regionu, niemniej można wskazać kilka punktów wspólnych.
Przede wszystkim dieta śródziemnomorska to:
- wysokie spożycie warzyw i owoców,
- ryb i owoców morza,
- oliwy z oliwek,
- orzechów,
- chudych serów,
- pełnoziarnistych produktów zbożowych.
Mięso również jest popularnym składnikiem diety śródziemnomorskiej. Dominuje tutaj drób oraz chude mięso czerwone jak na przykład wołowina.
Skąd pochodzi dieta śródziemnomorska?
Dieta śródziemnomorska wywodzi się z Włoch oraz z Grecji. Już w starożytności mieszkańcy tych regionów mieli świadomość, że to, co ląduje na talerzu, ma wielki wpływ na samopoczucie, stan zdrowia oraz możliwości intelektualne.
Z Włoch i Grecji kulinarne inspiracje przeniosły się na inne kraje. W południowej Francji, Turcji, Hiszpanii, Tunezji czy Libanie jednak jada się inaczej. Różnice te są spowodowane między innymi czynnikami kulturowymi, ekonomicznymi, religijnymi. Znaczenie ma również to, że nie wszędzie w basenie Morza Śródziemnego stosuje się ten sam model rolnictwa.
Dlaczego dieta śródziemnomorska jest dobra dla zdrowia?
Fenomen diety śródziemnomorskiej sprawił, że w 2010 roku została ona pisana na listę ustnego i niematerialnego dziedzictwa ludzkości UNESCO.
Nie chodzi jedynie o to, że jest ona smaczna. Jej ogromną zaletą jest dobroczynny wpływ na zdrowie człowieka. Jak pokazały badania przeprowadzone w połowie XX wieku, mieszkańcy tego regionu rzadziej zapadali na choroby układu krążenia oraz nowotwory. I to mimo powszechnego palenia papierosów oraz dość niskiego poziomu służby zdrowia.
Kolejne badania potwierdziły, że dieta śródziemnomorska odgrywa ważną rolę w ogólnej profilaktyce prozdrowotnej. Odżywiając się w ten sposób, można obniżyć cukier oraz cholesterol. Spada ryzyko powikłań sercowo-naczyniowych oraz rozwoju zmian nowotworowych. Organizm wolniej się starzeje. Dieta śródziemnomorska to w większości produkty nisko przetworzone, dzięki czemu dostarcza ona mnóstwa witamin, minerałów oraz antyoksydantów. Pomaga także na problemy trawienne ze względu na wysoką podaż błonnika w posiłkach.
Jakie produkty spożywa się w diecie śródziemnomorskiej?
Największy udział w diecie śródziemnomorskiej mają produkty pochodzenia roślinnego. We Włoszech, Grecji czy Turcji jada się bardzo dużo warzyw i owoców. Nie tylko świeżych, ale również pieczonych albo faszerowanych. Pieczywo jest głównie pełnoziarniste, czyli bogate w błonnik.
Ważnym składnikiem diety są sery, przy czym rzadziej spotyka się tutaj mleko krowie. Stosuje się raczej mleko owcze albo kozie. Słodkie przekąski to najczęściej owoce oraz lekkie desery typu sorbet. Cięższe ciasta, zawierające miód oraz cukier rafinowany, jada się okazyjnie.
Mięso i ryby pojawiają się w daniach głównych. Częstotliwość ich spożywania zależy od regionu. Nie można też zapominać o popularnych dodatkach jak oliwki czy orzechy. Głównym źródłem tłuszczu jest oliwa z oliwek. Charakterystyczne dla diety śródziemnomorskiej jest niemal codzienne picie wina. Podaje się je tylko w małych ilościach, a wina słodkie dodatkowo rozcieńcza się wodą.
Czy dieta śródziemnomorska może pomóc w utracie wagi?
W diecie śródziemnomorskiej podaż kalorii jest stosunkowo niska. Rzeczywiście jest to dobry sposób odżywiania dla osób chcących schudnąć i kontrolować masę ciała.
Kluczowa jest metoda przyrządzania posiłków, ich liczba oraz wielkość porcji. Trzymając się zasad tej diety, zwykle nie przekracza się 2000-2500 kcal dziennie. Tyle mniej więcej potrzebuje dorosła osoba.
Atutem dań śródziemnomorskich jest to, że mimo niskiej kaloryczności są one bardzo sycące. Ze względu na niski poziom cukrów prostych nie dochodzi do nagłych skoków poziomu glukozy. Rzadziej chce się jeść. Typowe na przykład dla fast foodów jest to, że nawet po zjedzeniu dużej porcji szybko znowu odczuwa się głód.
Co to jest oliwa extra virgin i dlaczego powinna być stosowana w diecie śródziemnomorskiej?
Jednym z najpopularniejszych produktów kuchni śródziemnomorskiej jest oliwa z oliwek, którą dodaje się niemal do wszystkiego.
Najbardziej wartościowa jest oliwa extra virgin, czyli z pierwszego tłoczenia. Powstaje ona ze świeżych oliwek, które tłoczy się na zimno. Jest to tłuszcz roślinny, a więc bardzo zdrowy. Nie podnosi cholesterolu – wręcz przeciwnie, stosowanie oliwy extra virgin wzmacnia serce i naczynia krwionośne.
Oliwa jest rzeczywiście dosyć kaloryczna, ale w rozsądnych ilościach daje wiele korzyści dla zdrowia. Również osoby odchudzające się mogą śmiało po nią sięgać. Warto spożywać ją codziennie, jako dodatek do sałatek, grillowanych warzyw, pieczywa z serem.
W diecie śródziemnomorskiej oliwę stosuje się także do smażenia. Takie dania są jednak rzadkością. Mięso czy warzywa częściej się gotuje, grilluje albo dusi aniżeli smaży.
Jak przygotować posiłki według zasad diety śródziemnomorskiej?
Dieta śródziemnomorska to bogactwo różnych dań i przekąsek.
Jeśli chcemy się trzymać tej właśnie diety, na pewno powinno się ograniczyć ilość tłustego mięsa oraz wędlin. Główny tłuszcz to wspomniana oliwa z oliwek. Śmiało może ona zastąpić tradycyjne tłuszcze zwierzęce. W tym masło – pieczywo z oliwkami i serem wystarczy skropić kilkoma kroplami oliwy.
W przypadku mięs dobrym rozwiązaniem będzie zastąpienie popularnej wieprzowiny drobiem. Zamiast tuczącego żółtego sera można podawać sery typu greckiego, tureckiego albo włoskiego. Dobrym zwyczajem jest odejście od sklepowych słodyczy na rzecz świeżych bądź suszonych owoców jak tureckie figi i daktyle.
Jakie są najlepsze przepisy na posiłki w diecie śródziemnomorskiej?
Przepisów w diecie śródziemnomorskiej jest mnóstwo. Godne polecenia są sałatki, na przykład z mozzarelli, pomidorów, bazylii i oliwy albo sera feta, pomidorów, czerwonej cebuli, oliwy i czarnych oliwek.
Klasyczny, smażony kotlet warto zastąpić grillowanym szaszłykiem z chudego mięsa oraz warzyw. Bardzo sycące są też grillowane warzywa razem z pitą, oliwkami oraz serem.
Pieczoną rybę można podać z sosem jogurtowym i sałatką ze świeżych ogórków, pomidorów i papryki. Słynny włoski makaron da się połączyć nie tylko z ciężkim sosem, ale i z zieloną sałatą, pomidorami, oliwkami i niewielką ilością tartego parmezanu.
Dieta śródziemnomorska w kuchni tureckiej
Mówiąc o diecie śródziemnomorskiej, często wskazuje się Włochy albo Grecję, jednak i inne kraje tego regionu mają sporo do zaoferowania.
Bardzo ciekawie wygląda kuchnia turecka, w której również stosuje się wiele zasad typowych dla diety śródziemnomorskiej. W tureckich daniach nie może zabraknąć oliwy z oliwek – jest ona serwowana głównie na zimno, do sałatek, grillowanych warzyw, pieczywa oraz przekąsek z serem.
Niezwykle popularne w tureckiej kuchni są warzywa faszerowane. Nadziewa się je innymi warzywami albo mielonym mięsem i ryżem.
Niekwestionowanym królem wśród warzyw jest bakłażan, najczęściej właśnie faszerowany, na przykład mieloną wołowiną, papryką, cebulą, czosnkiem, ziołami i oliwą. Jest też składnikiem kultowej przystawki baba ghanoush.
Turecki deser?
Chałwy dostępne w sklepie harika.pl
Idealnie sprawdzą się owoce, z których Turcja jest powszechnie znana: morele, figi, arbuzy, gruszki, winogrona, wiśnie. Lubiane są też charakterystyczne tureckie słodycze. To chałwy, baklava czy lokma – tureckie paczki.
[…] Dieta śródziemnomorska […]